پایگاه تحلیلی خبری شعار سال

علی اکبر گودرزی (هوادارانش او را در ابتدا «چوپان زاده آزاده» و سپس «امام» می‌نامیدند /زاده ۱۳۵۵ و در شناسنامه ۱۳۳۸ در روستای دوزان شهرستان الیگودرز - درگذشت ۳ خرداد ۱۳۵۹) مصداق همان آدم‌های با دانش اندک و ایمان زیاد بود که می‌توانست هزاران نفر را به پای برداشت‌های انحرافی خود از متون دینی، قربانی کند و یک جامعه‌ای را به قهقرا سوق دهد. وی تلاش داشت تا یک نظام سیاسی جایگزین جمهوری اسلامی فعلی تاسیس کند. در آغاز دهه ۱۳۵۰ چندین گروه سیاسی با ایدئولوژی اسلامی اعلام موجودیت و فعالیت کردند و تفاوت عمده گروه فرقان با همه آن‌ها در این بود که آبش با روحانیون در یک جوی نمی‌رفت و خواهان «اسلام بدون آخوند» بود. به همین دلیل، گودرزی در سال ۱۳۵۶ عبا و امامه طلبگی را کنار گذاشت و در سن ۱۸ سالگی، به تفسیر قرآن روی آورد و بنوعی گروه فرقان را تاسیس کرد. او از آیات قرآن فقط جنگ و جهاد و مبارزه را می‌فهمید و چیزی از صلح و زندگی در کلام او نبود. جمعیتی از جوانان مذهبی و پرهیجان در مساجد پایین شهر تهران در محدوده نازی آباد و جوادیه و میدان شوش نیز، گوش تا گوش می‌نشستند و این تفاسیر خون چکان را استماع می‌کردند. ایده اسلام بدون روحانیت را اولین بار اندیشمند پاکستانی، ابوالا مودودی، مطرح کرد. سپس دکتر علی شریعتی آنرا ذیل مبحث «جامعه بی طبقه توحیدی» شرح و بسط داد. اکبر گودرزی تحت تأثیر اندیشه انقلابی شریعتی تفسیری از قرآن به نام «ایدئولوژی توحیدی» تألیف کردو یکی دیگر از افرادی که تأثیر مهمی در شکل‌گیری ایدئولوژی گروه فرقان داشت، حبیب‌الله عاشوری، روحانی ناراضی بود. فرقانی‌ها هم به استناد همین حرف شریعتی، معتقد بودند که، چون روحانیت شیعه بصورت یک طبقه اجتماعی ظاهر شده، بنابراین برای تاسیس یک جامعه اسلامی خالص و بدون طبقه، باید این‌ها را از سر راه برداشت. به نظر آن‌ها «میان اسلام و روحانیت هیچ انضمام و انسجامی وجود ندارد». این ایده را بعد‌ها مجاهدین خلق پی گرفتند و در عین تاریک اندیشی‌های ایدئولوژیک و مذهبی، همچنان خودشان را مخالف «آخوندیسم» نامیدند. جدال رسمی روحانیون و فرقانی‌ها در سال‌های قبل از انقلاب را، مرتضی مطهری شروع کرد و از آنان با عنوان «ماتریالیست‌های مسلمان و منافق» یاد کرد. گودرزی بر خلاف بسیاری از روشنفکران مذهبی، در هر صورت با ظواهر و کلمات و آیات قرآن آشنایی کامل داشت و در پاسخ به روحانیون سعی می‌کرد که با ادبیات و منطق خودشان به آن‌ها پاسخ دهد. به نظر گودرزی از نظر قرآن «منافق کسانی هستند که همزمان با باند حکومت و باند مردم همکاری می‌کنند». اشاره او مستقیما به خود مطهری و نیز سید محمد بهشتی، محمدمفتح و جواد باهنر بود که در آموزش و پروش و دانشگاه دوره پهلوی تدریس می‌کردند و در عین حال، با حکومت پهلوی هم مخالفت می‌کردند. با پیروزی انقلاب و آغاز سال ۱۳۵۸، گروه فرقان دست به تفنگ برد و نخستین ترور‌ها در درون نظام نوپا را رقم زد. از سپهبد قرنی نخستین رئیس ستاد مشترک جمهوری اسلامی شروع کرد تا مطهری و مفتح و عراقی و در مجموع ۱۹ نفر را هدف قرار داد. آیت الله خامنه ای، هاشمی رفسنجانی، موسوی اردبیلی و عباس امیر انتظام نیز هدف سوء قصد قرار گرفتند و جان سالم به در بردند. بهانه این کار هم اطلاعیه مشترک مرتضی مطهری و مهدی بازرگان در خصوص لزوم بازنگری آثار شریعتی بود که بت و بوطیقای فکری فرقانی‌ها به حساب می‌آمد. در دیماه ۱۳۵۸ علی اکبر گودرزی در یک خانه تیمی در خیابان جمالزاده تهران دستگیر شد. محاکمه او به علی اکبر ناطق نوری و اسدالله لاجوردی سپرده شد. تعداد اعضای رسمی گروه فرقان حدود ۷۰ نفر اعلام شد. جمعی دستگیر و ابراز پشیمانی کردند و تعداد بر سرموضع ماندند و به همراه گودرزی در خرداماه ۱۳۵۹ اعدام شدند. هنوز هم در خارج از کشور اطلاعیه‌هایی به نام این گروه منتشر می‌شود.

به مناسبت زادروز زنده‌یاد داریوش شایگان در چهارم بهمن ‌ماه، در برنامه «برخورد» تصمیم گرفته‌ایم نشستی در نقد و بررسی میراث فکری این متفکر برگزار کنیم و ازاین‌رو با دکتر حسین مصباحیان و دکتر احسان شریعتی به گفت‌وگو نشسته‌ایم.

به نظر می‌رسد جریانی که تنها بخشی از آن را با نام جبهه پایداری می‌شناسیم در حال یک تسویه و خالص‌سازی درونی جدی از طرق مختلف است. برچسب صورتی برای نیرو‌هایی است که همگام با دیدگاه‌های پایداری‌ها یا طیف‌هایی تندروتر از پایداری‌ها قدم برندارند. تنها یک استراتژی برای تحقق این خالص‌سازی است یا به اندازه ما پرسروصدا و تند هستی یا صورتی؛ حد وسط هم ندارد.

مهمترین خوانشی که در ایران از ماجرای کربلا شده، خوانش دکتر علی شریعتی است که هنوز تاثیر آن وجود دارد و نمادسازی‌های آن انجام می‌شود. رویداد۲۴ در گزارشی به قلم علیرضا نجفی نشان داده که شریعتی چه روایتی از ماجرای امام حسین و کربلا مطرح کرد و پیامد‌های آن در جامعه مذهبی ایران چه بود.در فلسفه تاریخی که شریعتی منادی آن است، موتور محرک تاریخ چیزی نیست جز کین‌توزی و انتقام‌جویی. وی با خوانشی ایدئولوژیک از واقعه کربلا، آن را در ذیل نظریه کین‌توزانه خود قرار می‌دهد.

یازدهم آذرماه یادآور روزی است که در سال ۱۳۰۰ خورشیدی میرزا کوچک‌خان جنگلی رهبر نهضت جنگل، تشنه، گرسنه و آواره در کوه‌های تالش، از شدت سرما یخ زد و در ۴۳ سالگی چشم از جهان بست.نویسندۀ این سطور، اما عمیقا باور دارد که میرزا تجزیه‌طلب نبوده و این یادداشت هم برای اثبات همین گزاره است. نویسنده تاکید می کند که: مهم این است که دغدغۀ انسان‌های دیگر را داشت و این دیگران در وهلۀ نخست مردمان گیلان بودند و در مرتبۀ بعد تمام ایران و ایرانیان. متهم کردن مردی چنین عاشق مردمان خود به سادگی و زودباوری و فقدان تحلیل عمیق سیاسی یک بحث است و انگ تجزیه‌طلبی و یاغی‌گری بحثی دیگر. یادمان باشد که در عصر پهلوی دوم که شاه به شدت فوبیای کمونیسم داشت و کمونیست‌ها را دشمن اصلی می‌پنداشت و به همین خاطر تا مدت‌ها دست نیرو‌های مذهبی سیاسی را باز گذاشته بود نیز مانند امروز برخی افراد به میرزا انگ نمی‌زدند.

«رضا بابایی» پژوهشگر فرهنگی در یادداشتی تلگرامی با عنوان «حجاب انقلابی و انقلاب حجابی»، به مسئله چادر به سر کردن زنان در دهه پنجاه تحت تاثیر سخنرانی های شریعتی می پردازد و نتیجه می گیرد که آن‌چه حجاب را به دانشگاه‌ها برد، محبوبیت اسلام به روایت شریعتی بود و در واقع زنان از اسلام به حجاب رسیدند؛ نه از حجاب به اسلام. در دوران اسلام سیاسی و حجاب اجباری نیز، ترک حجاب، بیشتر رفتاری سیاسی است تا دین‌ستیزی یا اخلاق‌گریزی؛ بنابراین طرفداران واقعی حجاب، تنها کاری که از دستشان برمی‌آید، بیرون آوردن حجاب از زیر سایه‌ی سیاست است. زیرا حجاب زنان از ارکان اسلام سیاسی است؛ برخلاف اسلام سنتی و تاریخی که هیچ‌گاه به سوی حجاب سیاسی یا اجباری نرفت و بلکه مخالف حجاب برخی زنان (اقلیت‌های دینی، اسیران و کنیزان) بود.

دکتر سعید طاووسی مسرور عضو هیات علمی دانشگاه علامه طباطبایی با تلخیص بخشی از کتاب عاشوراشناسی استاد محمد اسفندیاری (اسلام پژوه و کتاب شناس)، به هفت نظریه عمده بیان شده در این کتاب پرداخته و جای نظریه هشتمی را در این خصوص خالی دیده و ارایه نظر می‌کند. ورای جامعیت یا عدم جامعیت این دسته بندی، پرداختن و تحلیل موضوع بدین شکل، امر بدیعی بوده که ارزش‌های خاص خود را دارد.

خانه دکتر علی شریعتی در سال ۱۳۷۶ توسط شهرداری تهران از خانواده او به منظور بهره برداری با عنوان «خانه‌موزه» خریداری شد و در اسفندماه سال ۱۳۸۵ افتتاح شد.

عبدالعزیز ساشادینا، استاد دانشگاه جورج میسن ویرجینیا و از شاگردان دکتر شریعتی، دعوت به تفکر انتقادی در مطالعه دین و پرهیز از خودباختگی در برابر غرب را ویژگی برجسته اندیشه شریعتی خواند.

مدت‌ها می‌گذرد که دیگر منبر‌ها و کرسی‌های سخنرانی در مساجد و دانشگاه‌ها و هیئات خالی از سخنرانان با سواد و معلومات است و عملاً عرصه برای افرادی باز شده است که فن بیان خوبی دارند و بعد از هر سخنرانی فوراً کلیپ‌های چنددقیقه‌ای‌شان بیرون می‌آید؛ جدا از عدم حفظ شأن منبر و کرسی سخنرانی، باطن مطالب این افراد آمیخته‌ای از داده‌های درست و غلط و بیهوده است که به‌مرور نادرستی آن‌ها مشخص می‌شود و بیش از پیش فقدان متفکران نسل اول انقلاب و لزوم شناساندن متفکران نسل جدید به جامعه را برملا می‌کند.

مسئله آقازاده‌ها و ورود آن‌ها به اقتصاد، دهه‌هاست تمام بر تمام ارکان کشور سایه انداخته است. ارقامی که ثروت برخی از آقازاده‌ها و خویشاوندان مسئولان ارشد نظام به گوش می‌رسد، باورنکردنی است؛ آن‌ها با ثروت خود نبض همه چیز را در اختیار دارند و بر همه ارکان کشور تاثیر می‌گذارند. سوال مهم اینجاست که آقازاده‌ها و داماد‌ها چگونه اقتصاد ایران را در کنترل گرفتند و چه اتفاقی رخ داد که همه چیز به صورت غیرشفاف در اختیار آن‌ها قرار گرفت؟

کتابخانه‌ای که دکتر علی شریعتی با رنج بسیار برای رشد علم و دانش مردم زادگاهش بنا کرده بود این روز‌ها به ویرانه‌ای تبدیل شده و کتاب‌هایش را زیر تلی از خاک‌ها مدفون کرده‌اند؛ این روز‌ها جوانان این منطقه در همان کتابخانه مشغول بازی پینگ‌پنگ هستند؛ گویی آنان از هزار دغدغه دکتر شریعتی برای پیشرفت فرهنگی این روستا یکی را هم نمی‌شناسند.

۱۹ مهر تولد ۸۲ سالگی «محمدرضا شفیعی‌کدکنی» شاعر، ادیب، نویسنده، پژوهشگر و استاد دانشگاه اهل «کدکن» در خراسان رضوی بود.

محمدمهدی جعفری درباره عدم دخل و تصرف علامه حکیمی در آثار مرحوم شریعتی گفت: علامه حکیمی گفت ایراد شخصیت‌شکنی در آثار دکتر شریعتی ندیدم.

مرجان موحد بعد از یک سال کارمندی در اداره میراث فرهنگی شغلش را رها می‌کند و در کارگاه سفالگری شخصی‌اش، باز تولید سفالینه‌های هزارساله و قدیمی‌شهر نیشابور را شروع می‌کند

به راستی آیا تجربه ۴ دهه دوری از اولویت توسعه‌خواهی و اصول بدیهی اقتصاد کافی نیست؟ آیا تجربه بکارگیری اندیشه روشنفکران عقب‌مانده و ضد سرمایه، چیزی جز اضمحلال اقتصادی به بارآورده است؟ تولیدکنندگان، کارآفرینان و سرمایه‌داران ایرانی بایستی تا کجا از سخنان و نگاه وارونه‌ای که سرمایه‌داری را ادامه راه شیطان و استکبار می‌دانست! متضرر شوند؟

شهردار تهران نوشت: شهید چمران در نامه‌ای خطاب به دکتر شریعتی در مراسم خاکسپاری اش، از تاثیر او بر روح و جهان بینی و شخصیت خود می‌گوید.

به یاد چهل و چهارمین سالروز شهادت، استاد شهید دکتر علی شریعتی ، مردی که شالوده انقلاب ایران از اوست، مروری کوتاه بر زندگی و مبارزات رادمرد تاریخ داریم که در پی می‌آید.

عبدالرضا داوری، مشاور سابق محمود احمدی‌نژاد او را تهدید کرد که اگر به اعتراضاتش ادامه دهد پرونده قتل دکتر سامی را که اطلاعات آن به تازگی به دستش رسیده بازخوانی خواهد کرد. شاید بد نباشد که تشکیلات امنیتی توضیحات کافی در این خصوص را برای افکار عمومی داشته باشند.

به اعتراف دوست و دشمن، تقی ابتکار انسان شریف و بزرگی بود که ذکر یاد و نام او در چنین روزی را سبب شده است. اما امان از دست دختر ایشان، خانم معصومه ابتکار! مدیری سیاسی که به نظر برخی از کارشناسان در دو پست اخیر نه تنها کار قابل توجه و عملکردی قابل ارایه را رقم نزده، بلکه صداهای اعتراضی زیادی از او بلند است.